De meeste mensen weten zich eigenlijk geen houding te geven, weten eigenlijk niet goed hoe ze met iemand moeten omgaan, wanneer er bij een medemens sprake is van pijn en verdriet. En dan heb ik het hier nog niet eens over al die mensen die zich stilletjes afwenden en met een grote boog om iemand heen gaan lopen.
Natuurlijk kun je iemand een beschermende schouder aanbieden of troostende woorden spreken, maar ondanks dat je iemand met de beste bedoelingen wilt bijstaan en troosten, hebben dergelijke handreikingen meestal een averechts effect, omdat ze veelal voorbij gaan aan de beleving waarin de ander op zo’n moment zit.
Immers, hoe kan de ander leren aanvaarden wat hem/haar is overkomen? Hoe kan de ander leren zeggen “Niet mijn wil, maar de wil van het bestaan, het leven zelf geschiede”. Dat lukt niet wanneer je de ander door handelen of in woorden in feite weghaalt bij dat wat er is.
Hoe kun je zelf leren aanvaarden wat jou is overkomen? Hoe kun je zelf leren zeggen: “Uw wil geschiede”? Dat lukt niet zolang een ander je weghaalt bij dat wat er is. Dat lukt ook niet zolang je je woede, je verdriet en verzet, je hele afzetten tegen wat je is overkomen, een sta-in-de-weg laat vormen bij het in contact komen met je innerlijke kracht.
En wanneer je je ervaringen, je gevoelsbelevingen, met anderen probeert te delen, loop je vaak tegen een muur op die wordt behangen met de meest uiteenlopende adviezen van: “Ach, er zijn ergere dingen”; “Je moet wat afleiding zoeken”; “Ben je daar nu nog niet overheen?” Of ze beginnen over wat ze zelf wel allemaal hebben meegemaakt.
Goedbedoelde, maar irritante adviezen waarmee je geen stap verder komt.
LUISTEREN
De enige die daadwerkelijk “helpt” is degene die alleen maar aanwezig is en verder niets zegt. Die de tijd neemt om werkelijk naar je te luisteren, je ervaringen aanhoort. Die zich ontpopt als een “luisterende trooster” door zijn/haar hart voor je open te stellen. Die hiermee zonder woorden en misschien soms met woorden zegt: “Ik zie dat je verdriet hebt.” “Ik zie dat het leven pijn doet.”
Door deze herkenning en érkenning is al een deel van het verdriet geheeld. Zo ontstaat een cirkel waarin de gever ontvanger wordt en omgekeerd. Een weldaad voor het hart.
Al die anderen wilden perse helpen. Maar helpen is iets doen en gaat altijd van het gevoel af. Alleen maar gezien en gehoord te worden gaat naar het gevoel toe. Aanwezigheid gaat naar het gevoel toe. En dat is tegelijkertijd iets waar de meeste mensen bang voor zijn. De kans is immers groot dat ze dan ook hun eigen emoties tegenkomen.
Waarom moet je zo nodig doen, waarom moet je zo nodig spreken? Omdat iets in de pijn of het verdriet van de ander appelleert aan je eigen – verborgen – pijn en verdriet! In feite krijg je zo ook zelf een kans van het leven in de schoot geworpen.
Ik heb het cursisten zo vaak zien doen. Elkaar troosten. En elke keer weer bleek eigen pijn en verdriet te worden geraakt. Haal die ander er niet bij vandaan, breng jezelf er niet bij vandaan.
In het Tibetaans boeddhisme bestaat een vergaande vorm van troost. De beoefenaar ervan stelt zich in stilte open voor het leed van de wereld, ademt die als het ware in zijn hart op en geeft in ruil hiervoor in stilte liefde en aandacht aan de wereld terug. Het is een onvoorwaardelijke en liefdevolle manier van troosten.
Wanneer wij met pijn of verdriet worden geconfronteerd, worden we gegrepen door de angst dat we oplossingen moeten bedenken en aandragen voor iemand die verdriet heeft of in de put zit. Dit leidt tot prestatiegericht troosten; je hebt het gevoel dat je iets moét doen voor die ander.
Maar degene die huilt en pijn heeft, vraagt geen hulp, hij of zij weet het zelf wel. Degene die huilt en pijn heeft, vraagt alleen maar een luisterend oor. Alleen maar! Een stukje aanwezigheid. Ook dat is liefde. Of misschien wel juist: Dát is liefde!
Probeer de aandacht alleen maar bij je hart te houden. Dat zal die ander voelen.
Je hoeft niet allebei hetzelfde te voelen en je hoeft het ook niet te begrijpen. Uiteindelijk gaat het verdriet voorbij. Altijd!
Op de bodem van je hart ligt zelf-aanvaarding. Als dat wordt aangeraakt gaat iemand de fase van introspectie binnen, van “het leven gaat door” of gaat op zoek naar daadwerkelijke, professionele hulp.
Nu ben ik heel benieuwd
Wat is jouw grootste inzicht na het lezen van mijn blog? Laat je het weten door je reactie in het reactieveld hieronder te plaatsen? Ik ben je altijd dankbaar als je de tijd neemt om mijn blog te lezen en erop te reageren!
In liefdevolle verbondenheid – Yvonne
